لوله تراکئوستومی کافدار شایلی Shiley FEN
لوله تراکئوستومی بدون کاف شایلی Shiley CFN
باید بدانید انواع مختلف تراکستومی می توانند با کاف و بدون کاف باشند اما اگر بخواهیم به طور متمرکز راجب سری های FEN و CFN صحبت کنیم باید بدانید تفاوت این دو در داشتن یا نداشتن کاف است. سری FEN یا Fenestrated Tracheostomy Tube دارای کاف است.
اما به طور تخصصی تر کاربرد کاف چیست و پزشک با توجه به چه مسائلی ممکن است سری کافدار را توصیه کند؟
کاف در تراکئوستومی چیست؟
کاف (Cuff) یک بخش بالونی شکل در لوله تراکئوستومی است که با باد کردن آن، فضای بین لوله و نای (تراشه) پُر می شود. این بخش نقش حیاتی در جلوگیری از نشت ترشحات به ریه ها و تسهیل تهویه مکانیکی در بیماران دارد.
حجم کاف در سری FEN تراک شایلی:
- سایز 4 FEN: حداکثر حجم بالن 20 میلی‌متر
- سایز 6 FEN: حداکثر حجم بالن 24 میلی‌متر
- سایز 8 FEN: حداکثر حجم بالن 27 میلی‌متر
- سایز 10 FEN: حداکثر حجم بالن 29 میلی‌متر
انواع کاف در تراکئوستومی
1. کاف پُر فشار (High-Pressure):
قدیمیتر، خطر آسیب به مخاط نای (ایسکمی یا نکروز).
امروزه کمتر استفاده میشود.
2. کاف کم فشار (Low-Pressure, High-Volume):استاندارد فعلی در اکثر عمل ها.
فشار کمتری به دیواره نای وارد میکند و خطر عوارض را کاهش میدهد.
جنس: سیلیکون یا PVC.
وظایف اصلی کاف
جلوگیری از آسپیراسیون ترشحات دهان و معده به ریه ها.- امکان تهویه مکانیکی با مهر و موم شدن مسیر هوایی.
- کاهش نشت هوا در بیماران با نیاز به فشار مثبت راه هوایی (مثل CPAP).
نکات حیاتی در تنظیم کاف
۱. تنظیم فشار کاف
فشار ایده آل: ۲۰-۳۰ cmH2O (با استفاده از مانومتر).
فشار پایین: نشت هوا، افزایش خطر آسپیراسیون.
فشار بالا: آسیب به نای، ایسکمی، تنگی نای (Tracheal Stenosis).
۲. تخلیه دورهای کاف
هر ۴-۶ ساعت کاف را به مدت ۵-۱۰ دقیقه تخلیه کنید تا جریان خون به مخاط نای بازگردد.
استثنا: در بیماران با ریسک بالای آسپیراسیون، تخلیه با احتیاط انجام شود.
۳. جلوگیری از عفونت
تمیز کردن مرتب کاف و لوله تراکئوستومی.
استفاده از ساکشن استریل برای جلوگیری از تجمع ترشحات.
۴. انتخاب سایز مناسب
کاف نباید بیش از ۷۵٪ قطر نای را اشغال کند.
سایز نامناسب: افزایش فشار موضعی یا نشت هوا.
عوارض مرتبط با کاف
تراکئومالاسی (نرمشدن غضروف نای) ناشی از فشار طولانی مدت.
فیستول تراکئو-اینومینیت (نادر اما خطرناک).
خونریزی موضعی به دلیل آسیب به عروق نای.
تجمع ترشحات در بالای کاف و افزایش خطر پنومونی.
هشدارهای مهم
از تزریق هوا بدون سرنگ مدرج خودداری کنید!- در صورت مشاهده نشت مداوم هوا یا تغییر فشار غیرقابل کنترل، لوله را تعویض کنید.
- کاف بادشده طولانی مدت بدون تخلیه دوره ای، خطر ایسکمی را افزایش میدهد.
نتیجه گیری:
مدیریت صحیح کاف در تراکئوستومی برای پیشگیری از عوارضی مانند آسیب به نای، آسپیراسیون و عفونت ضروری است. تنظیم فشار کاف با مانومتر، تخلیه دورهای و انتخاب لوله مناسب، از اصول طلایی مراقبت از بیماران تراکئوستومی است. آگاهی از این نکات، کیفیت زندگی بیماران وابسته به تراکئوستومی را بهطور چشمگیری بهبود میبخشد.
SEO Keywords مرتبط
تراکئوستومی کاف دار
تنظیم فشار کاف تراکئوستومی
عوارض کاف در تراک
تفاوت کاف پر فشار و کم فشار
مراقبت از کاف تراکئوستومی
تخلیه کاف تراک
هرچند تراکستومی شایلی کدهای CFN و FEN هردو روزنه دار هستند اما به طور حرفه ای تر و کلی:
تراکئوستومی های روزنه دار (Fenestrated Tracheostomy Tubes) لوله هایی هستند که در دیواره جانبی خود دارای سوراخ یا «روزنه» (Fenestration) میباشند. این طراحی خاص برای اهداف بالینی ویژهای استفاده میشود که در زیر به طور کامل توضیح داده شده اند:
۱. تسهیل گفتار بیمار (Speech Facilitation)
مکانیسم:
روزنه اجازه میدهد هوا از طریق حنجره و تارهای صوتی جریان یابد و امکان تولید صدا را فراهم میکند.کاربرد:
بیمارانی که نیاز به تراکئوستومی طولانی مدت دارند اما قادر به استفاده از دریچههای گفتاری (Speaking Valve) نیستند.
بهبود کیفیت زندگی با بازگرداندن توانایی ارتباط کلامی.
۲. کاهش مقاومت راه هوایی (Reduced Airway Resistance)
مکانیسم:
وجود روزنه، جریان هوا را هم از طریق لوله تراکئوستومی و هم از مسیر طبیعی بینی-حلق (در صورت باز بودن راه هوایی فوقانی) ممکن می سازد.کاربرد:
کمک به بیماران در مرحله از شیرگیری تراکئوستومی (Weaning) برای عادت به تنفس طبیعی.
کاهش احساس خفگی در بیمارانی که به مرور از وابستگی به لوله خارج می شوند.
۳. تسهیل ساکشن ترشحات (Easier Secretion Management)
مکانیسم:
روزنه به تخلیه ترشحات از نای فوقانی کمک کرده و خطر تجمع مخاط در بالای کاف (در لوله های کافدار) را کاهش میدهد.کاربرد:
بیماران با ترشحات غلیظ یا مستعد انسداد لوله.
۴. امکان استفاده از دریچه های گفتاری (Speaking Valve Compatibility)
مکانیسم:
در صورت وجود روزنه، با بستن موقت لوله تراکئوستومی (Capping)، هوا از طریق روزنه به حنجره هدایت شده و گفتار ممکن میشود.کاربرد:
بیماران با آسیبهای عصبی-عضلانی (مثل ALS) که نیاز به تهویه مکانیکی دارند اما خواهان حفظ توانایی گفتار هستند.
۵. کاهش آسیب به نای (Tracheal Tissue Preservation)
- مکانیسم:
در لوله های بدون کاف (Cuffless) با روزنه، فشار کمتری به دیواره نای وارد می شود. کاربرد:
بیماران با تراکئوستومی دائمی که در معرض خطر عوارضی مانند تراکئومالاسی یا تنگی نای هستند.
نکات احتیاطی و محدودیت ها
❗ عدم استفاده در موارد زیر:
انسداد راه هوایی فوقانی (مثل اِدِم حنجره یا تومور).
بیماران با ریسک بالای آسپیراسیون (روزنه ممکن است اجازه ورود ترشحات به ریه ها را بدهد).
❗ نیاز به ارزیابی دقیق:
همترازی روزنه با مسیر طبیعی نای (Misalignment) میتواند باعث آسیب به مخاط یا تشکیل گرانولیشن شود.
بررسی توسط متخصص گوش و حلق و بینی (ENT) قبل از استفاده ضروری است.
SEO Keywords کلیدی
مزایای تراکئوستومی روزنه دار
کاربرد لوله روزنه دار تراک
تفاوت تراکئوستومی معمولی و روزنه دار
گفتار با تراکئوستومی روزنه دار
عوارض لوله های روزنه دار
نحوه استفاده از لوله تراک روزنه دار
نتیجه گیری:
استفاده از تراکئوستومی های روزنه دار به منظور بهبود کیفیت زندگی بیماران، تسهیل گفتار و کاهش عوارض طولانیمدت طراحی شده است. این لوله ها در بیماران منتخب و تحت نظارت دقیق پزشکی، ابزاری ارزشمند برای بازگرداندن عملکرد طبیعی تنفس و ارتباطات هستند. با این حال، انتخاب این نوع لوله باید با توجه به شرایط آناتومیک بیمار و صلاحدید تیم درمانی انجام شود تا از بروز عوارضی مانند آسپیراسیون یا آسیب به نای جلوگیری گردد.
الف) مراقبت های روزانه از تراکئوستومی
۱. تمیز کردن استوما (سوراخ تراکئوستومی)
مواد مورد نیاز: گاز استریل، سرم فیزیولوژی، پماد ضدعفونی کننده (در صورت تجویز پزشک).
روش کار:
اطراف استوما را با سرم فیزیولوژی مرطوب کرده و بهآرامی تمیز کنید.
از مالش شدید یا استفاده از الکل/پراکسید خودداری کنید (پوست را تحریک میکند).
پس از تمیز کردن، با گاز استریل خشک کنید.
۲. ساکشن ترشحات
هر ۴-۶ ساعت یا هنگام شنیدن صدای خسخس، ساکشن انجام دهید.
نکته: قبل از ساکشن، ۱-۲ سیسی سرم فیزیولوژی استریل به لوله تزریق کنید تا ترشحات رقیق شوند.
۳. مرطوبسازی راه هوایی
از دستگاه مرطوبکننده هوا (Humidifier) در اتاق بیمار استفاده کنید.
اسپری سرم سالین استریل داخل لوله تراکئوستومی، ۳-۴ بار در روز.
ب) حمام کردن بیمار تراکئوستومی
۱. آماده سازی قبل از حمام
لوازم ضروری:
محافظ ضدآب استوما (Stoma Shield) یا پوشش پلاستیکی مخصوص.
حوله نرم، لیف تمیز و صابون غیرمعطر.
اقدامات:
لوله تراکئوستومی را با گاز استریل بپوشانید تا از ورود آب جلوگیری شود.
در صورت استفاده از کاف، از باد بودن آن مطمئن شوید.
۲. روش حمام ایمن
دوش گرفتن:
از فشار آب ملایم استفاده کنید و از هدف مستقیم آب به گردن خودداری کنید.
در صورت استفاده از محافظ استوما، دوش مجاز است.
حمام با اسفنج:
گزینه ایمنتر برای بیماران با استوما باز: با اسفنج مرطوب بدن را تمیز کنید.
۳. پس از حمام
اطراف استوما را با گاز استریل خشک کنید.
پانسمان جدید قرار دهید و لوله تراکئوستومی را بررسی کنید (عدم جابهجایی یا رطوبت).
ج) هشدارهای حیاتی
- هرگز بیمار را در حمام تنها نگذارید (خطر غرقشدگی حتی در آب کمعمق).
- از ورود صابون، شامپو یا کف به داخل استوما جلوگیری کنید.
- در صورت مشاهده سرفه شدید، کبودی یا تنگی نفس، حمام را متوقف کرده و بیمار را به پهلو بخوابانید.
د) تجهیزات ضروری هنگام حمام
۱. کیت اورژانسی: شامل لوله تراکئوستومی یدک، ساکشن دستی و گاز استریل.
۲. محافظ استوما: مانند پچهای ضدآب مخصوص (مثلاً محصولات کمپانی Provox یا Passy-Muir).
۳. دماسنج آب: برای اطمینان از مناسب بودن دمای آب (۳۷-۴۰ درجه سانتیگراد).
ه) SEO Keywords پرکاربرد
حمام بیمار تراکستومی
جلوگیری از عفونت استوما
مراقبت از تراکئوستومی در خانه
نحوه ساکشن تراکئوستومی
خرید محافظ استوما
عوارض حمام با تراکئوستومی
و) پرسش های متداول (FAQ)
سوال: آیا میتوان سر بیمار تراکئوستومی را زیر آب برد؟
پاسخ: خیر! حتی با محافظ استوما، خطر ورود آب به نای وجود دارد. تنها روش ایمن، شستشوی بدن با اسفنج یا دوش با محافظ استوما است.
سوال: اگر آب به داخل لوله تراکئوستومی نفوذ کرد چه کنیم؟
بیمار را به پهلو خوابانده و سریعاً ساکشن انجام دهید.
در صورت ادامه مشکل، به اورژانس مراجعه کنید.
نتیجه گیری:
مراقبت و حمام بیمار تراکئوستومی با رعایت اصول بهداشتی و استفاده از تجهیزات مناسب، خطر عفونت، آسپیراسیون و جابه جایی لوله را به حداقل میرساند. آگاهی از روشهای ایمن و همراه داشتن کیت اورژانسی، کیفیت زندگی بیمار و اطمینان خاطر همراهان را افزایش میدهد. این راهنما با ترکیب کلمات کلیدی هدفمند، منبعی قابل اعتماد برای جستجوی اطلاعات مرتبط است.
۱. عوارض حین عمل یا بلافاصله پس از آن:
خونریزی: ممکن است به دلیل آسیب به رگهای اطراف نای رخ دهد.
آسیب به ساختارهای مجاور: مانند مری، تیروئید، یا اعصاب حنجره (مثلاً آسیب به عصب راجعه حنجره که باعث خشونت صدا میشود).
پنوموتوراکس (تجمع هوا در قفسه سینه): به دلیل آسیب تصادفی به پرده جنب (پلورا).
نارسایی تنفسی: بهویژه در بیماران با شرایط حاد ریوی.
۲. عوارض طولانی مدت:
تنگی نای (تراکئال استنوز): به دلیل تحریک مداوم لوله تراکئوستومی یا عفونت.
گرانولیشن بافت: رشد بافت اضافی در محل تراکئوستومی که ممکن است مسیر تنفسی را مسدود کند.
عفونت: مانند تراکئوبرونشیت یا پنومونی ناشی از ورود باکتریها از طریق لوله.
نشت ترشحات: ورود آب یا مواد خارجی به نای (مثلاً هنگام استحمام).
۳. مشکلات مرتبط با لوله تراکئوستومی:
جابجایی یا خارج شدن لوله: ممکن است در روزهای اول پس از عمل رخ دهد و موجب نارسایی تنفسی شود.
انسداد لوله: به دلیل تجمع مخاط، خون یا چرک که نیاز به ساکشن فوری دارد.
آسیب به نای: ناشی از فشار طولانیمدت لوله یا بادکردن بیش از حد کاف (در لولههای کافدار).
۴. هشدارهای مراقبتی:
آموزش بیمار و همراهان: نحوه تمیز کردن لوله، ساکشن ترشحات، و تعویض لوله (در صورت نیاز).
پیشگیری از عفونت: شستشوی منظم دستها، تمیز کردن اطراف استوما (سوراخ تراکئوستومی)، و تعویض پانسمان.
مرطوب نگه داشتن هوا: خشکی نای میتواند باعث ایجاد ترشحات غلیظ و انسداد شود.
پرهیز از غوطهوری در آب: برای جلوگیری از ورود آب به نای (مثلاً هنگام شنا یا دوش گرفتن).
۵. گروه های پرخطر:
کودکان: خطر جابهجایی لوله یا تنگی نای در آنها بیشتر است.
بیماران با نقص ایمنی: احتمال عفونت در این افراد بالاتر است.
بیماران با بیماریهای زمینهای ریوی: مانند COPD یا فیبروز سیستیک.
۶. علائم هشداردهنده برای مراجعه فوری به پزشک:
تنگی نفس ناگهانی یا کبودی لبها و صورت.
خونریزی از استوما یا لوله.
تب، تورم، قرمزی یا ترشحات چرکی اطراف استوما.
درد شدید قفسه سینه یا خسخس سینه.
۷. مسائل روانی-اجتماعی:
تغییر صدا (در لوله های بدون کاف، هوا از تارهای صوتی عبور نمیکند).
مشکلات ارتباطی و کاهش کیفیت زندگی.
وابستگی به لوله در بیماران با تراکئوستومی دائمی.
نتیجه گیری:
تراکئوستومی یک روش نجاتبخش است، اما نیازمند نظارت دقیق، مراقبتهای پس از عمل، و آگاهی از عوارض احتمالی است. همکاری با تیم پزشکی و رعایت دستورالعملهای مراقبتی برای کاهش خطرات ضروری است.
1. سوال: تراکئوستومی چیست؟
پاسخ: جراحی ایجاد یک سوراخ (استوما) در جلوی گردن بهسمت نای است تا لوله تراکئوستومی در آن قرار گیرد و تنفس مستقیم از طریق نای امکانپذیر شود.
سوال: چرا تراکئوستومی انجام میشود؟
انسداد راه هوایی فوقانی (مثل تومورها، اِدِم حنجره).
نیاز به تهویه مکانیکی طولانی مدت (بیش از ۲ هفته).
پاکسازی ترشحات ریوی در بیماران با سرفه ضعیف (مثل آسیب نخاعی).
۲. پرسش های مربوط به عمل جراحی
سوال: آیا تراکئوستومی درد دارد؟
پاسخ: پس از عمل، درد خفیف با داروهای مسکن کنترل میشود. درد شدید یا ناگهانی ممکن است نشانه عوارضی مانند عفونت باشد.
سوال: تراکئوستومی موقت است یا دائمی؟
پاسخ: بستگی به بیماری زمینهای دارد. برخی بیماران پس از بهبودی (مثلاً کاهش ورم حنجره) لوله خارج میشود، اما در مواردی مانند سرطان پیشرفته، تراکئوستومی دائمی میشود.
۳. پرسش های مراقبتی
سوال: چگونه اطراف استوما (روزنه) را تمیز کنیم؟
روزانه با گاز استریل و سِرُم فیزیولوژی تمیز شود.
از الکل یا پراکسید خودداری کنید (پوست را تحریک میکند).
سوال: چگونه از انسداد لوله تراکئوستومی جلوگیری کنیم؟
ساکشن منظم ترشحات.
مرطوب کردن هوا با دستگاه رطوبتساز.
تعویض لوله طبق دستور پزشک (معمولاً هر ۱-۳ ماه).
۴. پرسشهای مرتبط با عوارض
سوال: شایعترین عوارض تراکئوستومی چیست؟
عفونت محل استوما (قرمزی، چرک، تب).
تنگی نای (تراکئال استنوز).
رشد بافت اضافی (گرانولیشن) در اطراف استوما.
جابهجایی یا خارج شدن تصادفی لوله.
سوال: اگر لوله تراکئوستومی به طور ناگهانی خارج شود چه کنیم؟
آرامش خود را حفظ کنید.
استوما را با گاز استریل بپوشانید.
سریعاً با اورژانس تماس بگیرید یا به بیمارستان مراجعه کنید.
۵. پرسش های مربوط به زندگی روزمره
سوال: آیا با تراکئوستومی میتوان صحبت کرد؟
پاسخ: بله، اما بستگی به نوع لوله دارد:
لوله های روزنه دار یا استفاده از دریچه گفتاری (Speaking Valve) امکان صحبت را فراهم میکنند.
لوله های کافدار و بدون فنستریشن معمولاً گفتار را محدود میکنند.
سوال: آیا با تراکئوستومی میتوان حمام کرد یا شنا کرد؟
پاسخ: حمام: بله، با استفاده از محافظ ضدآب استوما.
شنا: مطلقاً ممنوع! ورود آب به نای خطر غرقشدگی دارد.
۶. پرسش های فنی
سوال: تفاوت لوله های کافدار و بدون کاف چیست؟
کافدار: برای جلوگیری از آسپیراسیون ترشحات و کمک به تهویه مکانیکی استفاده میشود.
بدون کاف: برای بیمارانی که نیازی به مهر و موم شدن راه هوایی ندارند و قادر به سرفه مؤثر هستند.
سوال: فشار کاف لوله تراکئوستومی چقدر باید باشد؟
پاسخ: فشار ایده آل ۲۰-۳۰ cmH2O است و باید با مانومتر تنظیم شود. فشار بالا باعث آسیب به نای میشود.
۷. پرسش های اورژانسی
سوال: علائم هشداردهنده اورژانسی چیست؟
تنگی نفس ناگهانی یا کبودی صورت.
خونریزی شدید از استوما.
تب بالا همراه با ترشحات چرکی.
سوال: در صورت انسداد لوله تراکئوستومی چه کنیم؟
ساکشن فوری انجام دهید.
اگر انسداد برطرف نشد، لوله را تعویض کنید.
در صورت عدم موفقیت، به اورژانس مراجعه کنید.
- پیک درون شهری
- ارسال هوایی
- ترمینال بین شهری
- تیپاکس و پست
مرسوله پلمپ و استریل با سایز و کد درخواستی ارسال خواهد شد.
در مواردی که ممکن است پزشک نظر خود را در مورد سایز یا مدل محصول عوض کند ولی سفارش ثبت و ارسال شده باشد یا به هر دلیلی بیمار نیازی به استفاده محصول نداشته باشد، ما امکان تعویض با سایر مدلها و امکان لغو سفارش را داریم و فورا برای رفع نیاز و رسیدگی به این امر اقدام خواهیم کرد.(بسته بندی ارسال را باز نکنید و به همان شکل در و طی حداکثر 3 روز کاری عودت دهید)
مسائلی همچون فک پلمپ، ورود محصول به فضای عفونی بیمارستان باعث می شود بعد از باز شدن پلمپ بسته بندی و صحیح بودن علائم، کد محصول، سایز و تاریخ انقضا امکان لغو سفارش وجود نداشته باشد.
پس به طور خلاصه لغو سفارش منوط به فک پلمپ نشدن بسته بندی ارسال و عودت سریع به شرکت است.